Tín dụng chính sách đối với hộ dân tộc thiểu số

Tổng dư nợ cho vay đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên toàn quốc đạt gần 31.648 tỷ đồng (chiếm 22,5% tổng dư nợ do NHCSXH đang thực hiện) với gần 1,45 triệu khách hàng còn dư nợ, nợ quá hạn chỉ chiếm 0,3% tổng dư nợ tính đến ngày 30/11/2015. Trong đó, việc thực hiện các chương trình tín dụng chính sách đối với hộ dân tộc thiểu số đang gặp một số khó khăn và thách thức, ảnh hưởng đến hiệu quả và ý nghĩa xã hội của những chương trình tín dụng này.

Khó khăn lớn nhất hiện nay là do Ngân sách Nhà nước còn hạn hẹp dẫn đến thiếu nguồn vốn để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách dành riêng cho hộ dân tộc thiểu số. Một số chương trình tín dụng chính sách dành cho hộ dân tộc thiểu số do NHCSXH thực hiện chưa được cấp đủ vốn và kịp thời (trong năm 2014 và 2015).

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, hộ dân tộc thiểu số được vay vốn tối đa là 05 năm và thời gian gia hạn nợ không quá 05 năm. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều hộ dân vẫn chưa trả được nợ vay và khoản vay bị chuyển sang nợ quá hạn. Việc chuyển nợ quá hạn đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số sẽ ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày, hạn chế tính khả thi và hiệu quả của chương trình.

Theo kiến nghị của cử tri và các Đại biểu Quốc hội cũng như các đoàn kiểm tra, hạn mức cho vay tại một số chương trình còn thấp, chưa phù hợp với tình hình thực tế trước biến động của giá cả thị trường. Do đó, hạn mức tín dụng không được điều chỉnh nâng kịp thời theo diễn biến lạm phát, dẫn đến hiệu quả cho vay chưa đạt yêu cầu đề ra.

Theo mặt bằng chung, đa số đồng bào dân tộc thiểu số sống tại các tỉnh miền núi với điều kiện tự nhiên không thuận lợi, thời tiết khắc nghiệt, thường xuyên bị ảnh hưởng của thiên tai như mưa bão, lũ quét, rét đậm, rét hại kéo dài, gây thiệt hại nặng nề về tài sản, nguy cơ tái nghèo còn cao.

Trong khi đó, khu vực sinh sống của các hộ dân tộc thiểu số thường nằm xa các trung tâm, tình hình kinh tế khó khăn, mạng lưới giao thông chưa thuận lợi, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống còn nhiều hạn chế, diện tích đất nông nghiệp chiếm tỷ lệ thấp.

Bên cạnh những khó khăn nêu trên, trình độ dân trí của hộ đồng bào dân tộc thiểu số nhìn chung còn hạn chế. Trong thời gian qua, nhiều hộ vay vốn đi xuất khẩu lao động là hộ dân tộc thiểu số chưa đáp ứng được yêu cầu khắt khe về tuyển dụng lao động của thị trường, đặc biệt là các thị trường có thu nhập cao, ý thức chấp hành kỷ luật lao động của một số lao động còn thấp, dẫn đến tình trạng bỏ dở công việc, vi phạm hợp đồng lao động. Mặt khác, trình độ, tập quán sản xuất, nhận thức và cách thức tổ chức sản xuất của một bộ phận hộ dân tộc thiểu số còn thấp, vẫn mang nặng tính tự cấp, tự túc, v.v

Về mặt tổ chức thực hiện các chương trình tín dụng chính sách, hiệu quả phối hợp giữa các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ của các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp, các doanh nghiệp và các tổ chức chính trị - xã hội với hoạt động tín dụng chính sách của NHCSXH nhìn chung chưa cao, hạn chế hiệu quả sử dụng nguồn vốn tín dụng ngân hàng cũng như khả năng thoát nghèo bền vững. Tại một số địa phương, trình độ quản lý, nghiệp vụ làm dịch vụ ủy thác và công tác tập huấn của cán bộ tổ chức chính trị - xã hội còn hạn chế.